PortFolio Teksttelefonie Programma (c) 1991, Roland Mathijssen ver. 2.2 20 mei 1991 PORTTXT2 is een programma dat (getypte) tekst omzet naar teksttelefoon codes. Als het programma opstart, laat het een introductie scherm zien. Na op een toets te hebben gedrukt, is het programma klaar voor het omzetten van tekst naar teksttelefonie. Het programma vertaalt de tekst naar keuze direct, of zodra op de ENTER toets wordt gedrukt. Ook kan een tevoren gemaakte tekstfile verstuurd worden. Teksttelefonie ************** De telefoon is een vrijwel onmisbaar apparaat in onze hedendaagse maatschappij. Vrijwel iedereen heeft tegenwoordig een telefoon thuis, en is in staat om andere mensen op te bellen. Echter, de telefoon heeft een nadeel. Communicatie via de telefoon gebeurt door middel van geluid. Normaal gesproken is dit niet echt bezwaarlijk, echter als je minder goed kunt horen, kan dit wel een probleem zijn. Wat voor horenden iets volkomen vanzelfsprekends is, nl. even een telefoontje plegen met de gewone telefoon, is voor doven en ernstig slechthorenden een stuk minder vanzelfsprekend. Zij kunnen niet of nauwelijks horen wat er door de telefoon gezegd wordt. Sinds een aantal jaren bestaat echter de Tekst-telefoon en de Visicom. Dit zijn twee nauw verwante systemen die speciaal zijn ontworpen voor doven en slechthorenden. Dank zij het principe van de tekst-telefoon kunnen ook doven en slechthorende gebruik maken van de telefoon. Wel is het zo, dat zowel degene die opbelt, als degene die gebeld wordt, of een teksttelefoon (of Visicom) heeft, of weet hoe je met een dergelijk apparaat moet communiceren. Wat is een teksttelefoon? Een teksttelefoon is een apparaat, waarop een beeldscherm, een toetsenbord en een telefoon aansluiting zit. De gebruiker kan tekst intikken, die op het beeldscherm verschijnt, en over de telefoonlijn wordt verzonden. Als er tekst binnenkomt over de telefoonlijn, verschijnt deze tekst op het beeldscherm. De tekst wordt bij een teksttelefoon verstuurd door middel van dezelfde pieptoontjes die gebruikt (kunnen) worden om een telefoonnummer te kiezen. Als de letter A verstuurd wordt, dan worden de toontjes verstuurd die overeenkomen met de toontjes voor * en 1. De letter B wordt verstuurd als 1. De letter C als #1 , D = *2 enz. De cijfers 0 t/m 9 worden verstuurd als *#0 t/m *#9. Teksttelefonie maakt geen onderscheid tussen hoofd- en kleine letters. Naast de cijfers en de letters zijn nog een aantal leestekens gedefinieerd. -1- Hoe kun je als horende bellen met iemand met een teksttelefoon? Er zijn een paar manieren om met een gebruiker van een teksttelefoon te bellen: 1) Je zoekt een teksttelefoon op (of je koopt of huurt er een). Het zal duidelijk zijn dat communicatie nu niet moeilijk meer is. Echter tekst- telefoons zijn nog niet op elke hoek van de straat te vinden (en een telefooncel is ook nog niet slim genoeg voor tweezijdige teksttelefonie). Verder betaal je voor een dergelijk apparaat toch al gauw f1000,- tot f2500,- 2) Je maakt gebruik van de tussenkomst van een service dienst (zoals Teleplus). Deze dienst 'vertaalt' wat er gezegd wordt in teksttelefonie, en 'vertaalt' de teksttelefonie in gesproken tekst. In feite bel je dus met iemand die 2 telefoonlijnen heeft. Aan een lijn hangt een teksttelefoon, en aan de andere lijn een gewone telefoon. Die tussenpersoon leest voor wat op zijn scherm verschijnt, en tikt in wat er via de andere telefoonlijn gezegd wordt. Er zijn mensen die vinden dat dit prettig telefoneren is. En er zijn zelfs mensen die durven te beweren dat Teleplus goed bereikbaar is.... 3) Je maakt gebruik van een druktoets telefoon, die tooncodes kan versturen. Je moet dan alleen wel weten hoe je tekst moet versturen. Als je: "hallo, met jan! hoe gaat het ermee?" wilt versturen, moet je maar weten dat je de volgende codes in moet tikken: 3*1#4#4#5**80*5270*4*15###003#520*3*1*17032702#6*522#0 Als je dit dagelijks doet, dan lukt dit misschien nog wel, maar anders valt het knap tegen. Het zal duidelijk zijn, dat de dove of slechthorende waarmee je aan het bellen bent, terug zal moeten praten in plaats van tikken. 4) Je knutselt zelf iets in elkaar, dat je aan je PC en het telefoon net hangt. Voor de meeste mensen is dit waarschijnlijk net even iets te gecompliceerd. Ik kan het dan ook niet echt aanraden (tenzij je een electronica en computer specialist bent). 5) Je gebruikt je PortFolio en dit programma (waarbij de dove of slechthorende net als bij mogelijkheid 3 terug praat i.p.v. tikt). Het is een minder fraaie oplossing dan mogelijkheid 1 of 4, maar een heel stuk fraaier dan mogelijkheid 3. Of het fijner werkt dan mogelijkheid 2 mag u zelf beoordelen. Gegeven dat je een Portfolio hebt, lijkt het me een leuke, draagbare oplossing, die in principe overal is te gebuiken (ook in een telefooncel)! Het teksttelefonie protocol *************************** Als je gaat communiceren met teksttelefonie, is het handig om te weten, dat er een aantal regeltjes zijn afgesproken om de communicatie wat soepeler te laten verlopen. Het is met teksttelefonie nl. niet mogelijk om tegen elkaar in te praten (of tikken). Er is steeds slechts een persoon aan het woord! In computer termen kun je dus zeggen dat Full-Duplex communicatie NIET mogelijk is. Teksttelefonie werkt op basis van een soort Half-Duplex. Je zou ook kunnen zeggen, dat teksttelefonie een beschaafde vorm van communicatie is. Je wacht netjes je beurt af, tot je het woord krijgt van je gesprekspartner. Als je door elkaar heen gaat praten wordt dit zonder meer afgestraft, omdat er pure onzin op het scherm komt. Wat je dus wilde zeggen, komt dan absoluut niet door. -2- Je moet dus duidelijk te kennen geven, wanneer je uitgesproken bent. Je kunt het een beetje vergelijken met het protocol dat radio-amateurs gebruiken. Als die zijn uitgesproken, sluiten ze hun zin af met OVER. Het beeindigen van een gesprek doen radio-amateurs met b.v. OVER EN SLUITEN. Teksttelefonie heeft een protocol dat daar ongeveer op lijkt. Echter in plaats van OVER wordt hier de letter X gebruikt. Hierdoor ontstaat minder makkelijk een misverstand (b.v. : "hoeveel geld hield je OVER?"), en het is minder tikwerk. Het beeindigen van een gesprek wordt aangegeven door een aantal maal de letter X in te tikken: XXXX. Sommigen geven er de voorkeur aan om de letter Q te gebruiken i.p.v. de letter X. Een voorbeeld (waarbij de kleine letters persoon 1, en de grote letters persoon 2 voorstellen): hallo, met jan x HOI JAN. MET PIET, LEUK DAT JE BELT X ik wilde vragen.. Verder wordt in de teksttelefonie de ENTER of RETURN toets niet veel gebruikt. Meestal wordt gewoon doorgetikt. Verder heeft de Tekst-telefoon een scherm waar slechts 2 regels op passen. Het intoetsen van ENTER zal dan tot gevolg hebben dat de tekst van het scherm is gerold, voordat deze gelezen kon worden. De Visicom heeft overigens een scherm waar 24 (of 12) regels op passen (afhankelijk van de gekozen lettergrootte). Tenslotte heeft teksttelefonie slechts een beperkt aantal leestekens. De volgende letters en leestekens zijn mogelijk: ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ1234567890 .?+-=:%(),;! Dit betekent dus, dat in sommige gevallen een beetje fantasie nodig is. Een woord als 'S MORGENS kan dus slechts verstuurd worden zonder het accentje voor de S, dus als: S MORGENS. Ook is bijvoorbeeld de afkorting T/M niet mogelijk. Je zou dit kunnen vervangen door: T%M , T M , T.M. , T)M , of gewoon: TOT EN MET. Het Programma ************* Het programma PORTTXT2.EXE is een programma dat ingevoerde tekst omzet in de teksttelefonie codes. Het laat de codes horen via de interne speaker van de Portfolio. Je kunt met behulp van dit programma dus bellen met iemand die een teksttelefoon apparaat heeft. Het programma kent drie manieren om tekst te versturen. We gaan er even van uit, dat de standaard manier wordt gebruikt. Dit is de manier waarmee het programma opstart. Zodra een toets wordt ingedrukt, genereert het programma de bijbehorende pieptoontjes. Tegelijkertijd houd je de telefoon hoorn, met het spreek-gedeelte, op of vlak bij de Portfolio luidspreker. Afhankelijk van het type telefoon en de plaats waar je belt, zal hiervoor een optimale manier gevonden moeten worden. Een methode die over het algemeen goed werkt, is de volgende (zie ook de schets in de bijlage): - Leg de portfolio op een plat vlak (bijv. een tafel(tje)). - Buig het LCD scherm helemaal naar achter, zodat de Portfolio nagenoeg helemaal vlak ligt. - Leg de telefoon hoorn met het spreek gedeelte op de luidspreker. Let hierbij wel op, dat in de hoorn soms de 'haak' is verwerkt. Als deze per ongeluk ingedrukt wordt, kan de verbinding verbroken worden! -3- Tijdens het intikken van je bericht, verzorgt het programma (voor zover mogelijk) de layout van de tekst op het Portfolio scherm. De nieuwe regels die het programma genereert, worden overigens niet verstuurd. Zodra het programma een nieuwe regel is begonnen, kan de voorgaande regel niet meer op het scherm gewijzigd worden. Ingetikte Backspaces worden nog wel verzonden! Naast deze manier, waarbij tekst direct wordt verzonden, kent het programma nog twee methodes om tekst te versturen. Bij deze methodes wordt de tekst echter niet 'direct' verzonden. In de zgn. Record-mode wordt de ingetikte tekst eerst opgeslagen. Deze tekst mag maximaal 511 tekens lang zijn. Na 500 tekens zal het programma bij elk ingevoerd teken een pieptoon genereren. Na 511 tekens geeft het programma langere pieptonen, en worden de dan ingetikte tekens niet meer meegenomen. Tijdens het intikken, wordt gecontroleerd of geldige tekens worden ingetoetst. Pas als op de ENTER toets wordt gedrukt, wordt de opgeslagen tekst verzonden. Ook in deze mode verzorgt het programma de Layout op het scherm. In tegenstelling tot de 'direct-mode' kan nu wel tekst op een vorige regel gewist worden met de backspace toets. Door de tekst lopen met de cursor toetsen is echter niet mogelijk. Men kan omschakelen tussen 'direct-mode' en 'record-mode' door /R in te toetsen. De escape toets kan gebruikt worden om een (niet lege) regel te wissen. Als de escape toets wordt ingedrukt bij een lege regel, wordt het programma gestopt. Intoetsen van Esc tijdens het verzenden stopt het verzenden. Het intoetsen van /r terwijl er nog tekst in het record-buffer staat, heeft als effect, dat de tekst niet verzonden wordt. Als weer wordt terug geschakeld naar de record mode, zal de nog niet verstuurde tekst weer verschijnen. Aangezien de ENTER toets in de record-mode het verzenden opstart, is gezorgd voor een vervanging voor de ENTER toets. Als de backslash (\) wordt ingetikt, zal deze vertaald worden naar de ENTER toets, op het moment dat de tekst verzonden wordt. Als je liever een full-screen editor hebt om tekst tevoren in te toetsen, kan dat ook. Het programma is een staat om een tekst file te versturen. Na het intoetsen van /F vraagt het programma om de filenaam. Als de file niet in de directory staat, waaruit het programma is opgestart, moet de path- naam mee ingevoerd worden. De maximale lengte van de in te voeren filenaam is 34 tekens. Als de file verstuurd wordt, kan Esc gebruikt worden, om het verzenden te onderbreken. Opstarten Het programma wordt opgestart door PORTTXT2 in te toetsen. Als het programma in een sub-directory staat (die niet in het PATH) is opgenomen, dient men eerst naar de correcte sub-directory te gaan (b.v. met het commando CD\TEXTTEL , waarbij TEXTTEL de correcte subdirectory is). Na het intoetsen van PORTTXT2 (gevolgd door ENTER), verschijnt de opstart boodschap op het scherm. Druk op een willekeurige toets (maar natuurlijk niet de shift toets o.i.d.), om het opstart scherm te laten verdwijnen. Nu verschijnt de boodschap: Voer uw tekst in (Esc=einde) TXTL U kunt nu de tekst of eventuele commando's invoeren. Aangezien voor een goede werking van het programma in de 'direct-mode' de KeyClicks uit moeten staan, wordt dit automatisch door het programma gedaan. Buiten de direct- mode wordt KeyClicks weer terug gezet naar de 'oude' waarde. Verander KeyClicks NIET in de direct-mode!! In de andere modes mag u KeyClicks wel veranderen. -4- Overige functies Voor de liefhebber zijn een aantal extra functies aanwezig. Een overzicht van deze functies, die in het programma ingevoerd kunnen worden, kan opgevraagd worden door /h in te toetsen. De volgende functies zijn aanwezig: /b : hiermee kan ingesteld worden, of een ongeldig teken al dan niet een pieptoon moet genereren. /i : deze functie laat zien welke speciale functies zijn ingesteld (status). /r : hiermee wordt omgeschakeld tussen de (standaard) direct-mode, waarbij tekst direct verstuurd wordt, of de record-mode, waarbij de tekst eerst ingetikt kan worden. In de record-mode wordt de tekst verstuurd na een druk op de Enter-toets. /t : hiermee kunt u kiezen of de ingevoerde tekst vertaald moet worden naar teksttelefonie codes, of dat de ingevoerde tekst direct naar de toon-generator gestuurd wordt. In het laatste geval worden alleen de tekens 0123456789*#ABCD geaccepteerd (hoofd- en kleine letters beide toegestaan). Een spatie of een streepje (-) resulteert in een korte pauze. Standaard wordt de tekst echter vertaald naar teksttelefonie codes. /f : kan gebruikt worden om een tekstfile te versturen. De naam van de tekstfile moet ingevoerd worden, inclusief path, tenzij de file al in de huidige directory staat. /q : dit is een extra methode om het programma te verlaten. /c : deze functie (die niet in het helpscherm is opgenomen) laat de copyright boodschap zien. Bij het opstarten van het programma kan ook informatie meegegeven worden. De default instellingen: tekst direct versturen, tekst omzetten naar teksttelefonie, en een piep laten horen bij een foutief teken, kunnen veranderd worden. Na de programma naam kunnen de opties: /B , /R , /T en /I gegeven worden. Deze opties kunnen ook gecombineerd worden, bijvoorbeeld als: PORTTXT2 /BR , maar ook als: PORTTXT2 /B /R . De enige voorwaarde is dat de eerste optie met een slash (/) begint. Als niet bestaande opties worden ingevoerd, resulteert dit niet in een foutmelding. Het effect van de opties /B , /R en /T is hierboven reeds besproken. Als er opties worden meegegeven, dan laat het programma de gewijzigde status zien, direct na het opstart scherm. Wil men dit status scherm niet zien, dan wordt de optie /I meegegeven. Beeldscherm Op het beeldscherm is (na het veranderen van een optie) steeds te zien in welke mode het programma zich bevindt. Ook laat het programma zien of tekst al dan niet vertaald wordt (resp. TXTL / DTMF in de rechter bovenhoek). In de filemode wordt de titel van het scherm aangepast, als tekst niet vertaald wordt. -5- Overige informatie Dit programma is geschreven in Turbo Pascal 5.5 (Turbo Pascal is een TradeMark van Borland International Inc.). Er is gebruik gemaakt van de Portfolio Turbo Pascal Unit (PORTFOLI.TPU), versie 1.0 van BJ Gleason. Het programma is gecomprimeerd met LZEXE, versie 0.91 van Luigi L. Bianchi. De Tekst-telefoon wordt geleverd door PTT Telecom. De Visicom wordt geleverd door Fa. Goedhart, Amersfoort. Toekomst ******** Het programma lijkt op dit moment naar behoren te werken. Aandachtspunten voor een nieuwe versie zijn: - Correcte weergave van de info-schermen als het display 'Tracked' staat. - Gedacht wordt aan: Opslaan op 'disk' van de ingevoerde tekst. - Gedacht wordt aan: Inlezen van een file, die nog ge-edit kan worden. - Gedacht wordt aan: Opvragen van de directory voor het kiezen van de te versturen file. Mocht iemand suggesties of op- of aanmerkingen hebben op dit programma, dan kunnen deze gestuurd worden naar het adres dat onderaan deze tekst staat. Copyright ********* Dit programma is geschonken aan het Public Domain. Dit wil zeggen, dat het programma vrij gecopieerd en verspreid mag worden. Het is echter NIET toegestaan om het programma in gewijzigde vorm te verspreiden. Ook is het NIET toegestaan om geld te vragen voor dit programma. Als u dit programma van iemand (of een bedrijf/winkel) heeft gekregen, of van een Bulletin board heeft gehaald, mag men u niets rekenen voor het programma!! Alleen evt. kosten voor b.v. het transport van het programma (denk aan een floppy, of de telefoonkosten van de verbinding met het BBS), mogen in rekening gebracht worden. Indien deze kosten meer bedragen dan f10,- kunt u er zo goed als zeker van zijn, dat men toch iets probeert te verdienen aan dit programma! Verder dient deze tekst altijd samen met het programma PORTTXT2.EXE verspreid te worden. Eventueel zijn PORTTXT2.EXE en PORTTXT2.DOC in gecomprimeerde vorm samengebracht (b.v. als PORTTXT2.ARC of PORTTXT2.ZIP). Disclaimer ********** Het gebruik van dit programma is geheel voor eigen risico. Hoewel ik het programma uitvoerig op mijn Portfolio getest heb en het programma slechts ingevoerde tekst om moet zetten in toontjes op de interne luidspreker van de Portfolio, kan ik niet voor 100% garanderen dat het programma absoluut foutvrij is, of dat het nooit ongevraagd gegevens gaat wijzigen of vernietigen. Ook valt niet voor 100% te garanderen, dat het programma te allen tijde correct zal werken. U kunt eventuele fouten natuurlijk wel melden, zodat ik kan proberen om een volgende versie nog beter werkend te maken. -6- ****************************************************************************** Als u suggesties of op- of aanmerkingen heeft ten aanzien van dit programma, kunt u deze sturen naar: Roland Mathijssen v. Goghlaan 306 4703 JJ Roosendaal Dit adres kunt u ook gebruiken om een kaartje naar toe te sturen, als u dit programma naar tevredenheid gebruikt. U wordt dan meteen op de hoogte gehouden van eventuele nieuwe versies van dit programma. Ook te bereiken via E-Mail (user Roland Mathijssen) naar het ATARI-Bulletin Board, tel. nummer 03473-77584; of op het PCM bulletin board, tel. nummer 04780-87707, beide te bereiken met PC met modem. ****************************************************************************** Bijlage: situatie schets voor de plaatsing van de telefoon hoorn. ÉÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍ» º º telefoon º telefoonhoorn È» aansluiting ÈÍÍÍÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜÜ º Õ ÞÛÛ ÛÛÝ È» ÉÍ͵ ÚÄÄÄÍÍÍÍÍÍÍÍÍ´ /|\ º Ú¿ Ú¿ º Ô ÚÄÄßÄßÄßÄßÄßÄÄÁÂÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ bla º ÚÙÀÄÄÄÙÀ¿ º ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ LCD+speaker bla º ³ ß ß ß ³ º Portfolio bla ÈÍ͵ ß ß ß ÆÍÍÍͼ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ telefoon -7-